Choroba wrzodowa u koni

Choroba wrzodowa u koni to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób układu pokarmowego w środowisku jeździeckim. Według statystyk wrzody żołądka u koni dotyczą nawet 90% koni wyścigowych, około 60% koni sportowych oraz blisko połowy koni rekreacyjnych. Choroba wrzodowa u koni może występować również u źrebiąt.

Może ona znacząco wpływać na komfort życia konia, jego wydolność podczas pracy i treningu, a także powodować bolesne kolki oraz biegunki. Skuteczne leczenie wrzodów żołądka u koni wymaga diagnozy lekarza weterynarii, wdrożenia odpowiedniej farmakoterapii, dostosowania diety oraz warunków utrzymania konia.

Czym są wrzody żołądka u koni i jakie są przyczyny ich powstawania?

Co to jest choroba wrzodowa u koni?

Choroba wrzodowa u koni (EGUS – Equine Gastric Ulcer Syndrome) to uszkodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego. Najczęściej obejmują one żołądek konia, ale mogą również występować w przełyku lub dwunastnicy. Wrzody żołądka u koni mają różne nasilenie oraz charakter i mogą prowadzić do znacznego dyskomfortu, nawet jeśli koń nie wykazuje wyraźnych objawów bólowych.

Naturalne uwarunkowania trawienia u koni

Konie to zwierzęta stepowe, przystosowane do długotrwałego pobierania włóknistego pokarmu z ziemi. W naturalnych warunkach koń pobiera paszę i żuje nawet przez 18 godzin dziennie. Z tego względu kwas solny w żołądku konia wydzielany jest stale, niezależnie od obecności pokarmu.

Budowa żołądka konia a wrzody

Żołądek konia jest niewielki w stosunku do masy ciała i mieści około 8–15 litrów treści pokarmowej. Jest jednokomorowy, lecz podzielony na:

• część gruczołową

• część bezgruczołową

Oddziela je brzeg strzępiasty (margo plicatus).

Część gruczołowa produkuje kwas solny oraz śluz chroniący ściany żołądka. Natomiast część bezgruczołowa nie posiada naturalnej ochrony przed działaniem kwasu. Jej jedyną barierą jest stale obecny pokarm.

Dlaczego brak siana sprzyja wrzodom?

W sytuacji, gdy koń ma ograniczony dostęp do paszy objętościowej (siano, trawa pastwiskowa), kwas solny może rozchlapywać się po części bezgruczołowej żołądka, szczególnie podczas ruchu. To jedna z najczęstszych przyczyn powstawania wrzodów żołądka u koni.

Błędy żywieniowe prowadzące do wrzodów

Do rozwoju choroby wrzodowej u koni przyczyniają się również:

• zbyt rzadkie podawanie siana,

• duże, jednorazowe porcje paszy treściwej,

• karmienie paszą treściwą raz dziennie,

• wysoka zawartość skrobi i cukrów w diecie konia.

Stres i intensywny trening

Silny stres oraz intensywny trening znacząco zwiększają ryzyko wystąpienia wrzodów u koni sportowych i rekreacyjnych. Czynnikami ryzyka są m.in.:

• częste wyjazdy na zawody,

• izolacja od innych koni,

• brak swobodnego ruchu,

• nieprawidłowo dobrane stado.

Aby skutecznie zapobiegać nawrotom choroby wrzodowej, konieczne jest zapewnienie koniowi stałego dostępu do paszy objętościowej, wody, swobodnego ruchu oraz komfortowego środowiska.

Objawy choroby wrzodowej u koni

Czy objawy wrzodów żołądka u koni zawsze są oczywiste?

W środowisku jeździeckim często przyjmuje się, że koń wrzodowy jest chudy i nerwowo reaguje na podpinanie popręgu. Choć są to częste objawy, nie stanowią reguły. Wiele koni z wrzodami żołądka utrzymuje dobrą kondycję, a nawet nadwagę.

Najczęstsze objawy wrzodów u koni

• sezonowy spadek masy ciała

• spadek apetytu

• apatia i ospałość

• zmniejszona wydolność podczas pracy

• biegunki i woda kałowa

• brak chęci do ruchu

• nawracające kolki

• wzdęcia i okrągły obrys brzucha

• matowa sierść

• nieczułość na łydkę

• agresja wobec człowieka

Nagła zmiana zachowania konia bardzo często jest objawem bólowym wskazującym na wrzody żołądka.

Diagnostyka choroby wrzodowej u koni

Gastroskopia – złoty standard w diagnostyce wrzodów

Jedynym badaniem umożliwiającym dokładne rozpoznanie choroby wrzodowej u koni jest gastroskopia. Badanie to pozwala określić obecność wrzodów żołądka, ich lokalizację oraz stopień zaawansowania zmian.

Gastroskopia polega na wprowadzeniu endoskopu do żołądka konia. Kamera umożliwia lekarzowi weterynarii dokładną ocenę błony śluzowej i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Przygotowanie konia do gastroskopii

Aby wynik badania był wiarygodny:

• koń nie powinien przyjmować pokarmu przez 18–24 godziny,

• dostęp do wody należy ograniczyć na 4–7 godzin przed badaniem.

Leczenie choroby wrzodowej u koni

Farmakologiczne leczenie wrzodów u koni

Leczenie choroby wrzodowej u koni zależy od rodzaju i lokalizacji zmian. Najczęściej stosowane leki to:

• omeprazol – wrzody części bezgruczołowej,

• misoprostol – wrzody części gruczołowej.

Omeprazol jest inhibitorem pompy protonowej (IPP) i ogranicza wydzielanie kwasu żołądkowego, co umożliwia regenerację błony śluzowej żołądka.

Postępowanie po leczeniu farmakologicznym

Po zakończeniu leczenia kluczowe jest:

• odpowiednie żywienie konia wrzodowego,

• dostęp do siana bez ograniczeń,

• minimalizacja stresu,

• zapewnienie ruchu i komfortowych warunków bytowych.

Podsumowanie

Choroba wrzodowa u koni to poważny, ale możliwy do opanowania problem zdrowotny. Szybka diagnostyka, odpowiednio dobrane leczenie oraz prawidłowe żywienie konia mają kluczowe znaczenie dla skutecznej terapii.

W kolejnych artykułach poruszymy temat diety, suplementacji oraz profilaktyki wrzodów żołądka u koni.

Zdrowy układ pokarmowy to fundament dobrej kondycji i wydolności Twojego konia 🐎